ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ವಿರಾಟಪರ್ವ
ಕೇಳು ಜನಮೇಜಯರಾಜ ಭೂಮಿ-
ಪಾಲ ಪಾಂಡವರ ಸತ್ಕಥೆಯಪ.
ಭೂರಿ ವ-
ನಾಳಿಯನು ಸಂಚರಿಸಿ ಸಜ್ಜನ
ಕೇಳಿಯಲಿ ವನವಾಸದವಧಿಯ
ಕಾಲವನು ಕಳೆಕಳೆದು ಬಂದರುಅ.ಪ.
ದರ್ವೀಧರಹಸ್ತನಾಗಿ ಮಹಾ
ಪರ್ವತದಂತುರೆ ಮಸಗಿ
ನಿರ್ವಹಿಸಿ ಸೂದತ್ವವನು ಸಲೆ
ಗರ್ವಿತಾಧಮ ಕೀಚಕನ ಕುಲ
ಸರ್ವವನು ಸಂಹರಿಪ ಭೀಮ ಪೆ-
ಸರ್ವಡೆದ ಗುರುವರ್ಯ ಬಂದನು 1
ಕಡುಗಲಿ ಕಲಿಮಲಧ್ವಂಸ ಎದ್ದು
ನಡೆದು ಬಂದನು ಪರಮಹಂಸ
ನಿಡುಕಿ ಮನದಿ ವಿರಾಟರಾಯನ
ಪೊಡವಿಗಿಡೆ ಪದ ಕೀಚಕಾಖ್ಯನ
ಎಡದ ಭುಜ ಕಂಪಿಸಿತು ಮೂಜಗ
ದೊಡೆಯನುಡುಪತಿಕುಲಶಿಖಾಮಣಿ2
ಗಂಗಾದಿ ನದಿಗಳ ತೀರ ಪಟ್ಟ
ಣಂಗಳ ಗೈದ ಸಂಚಾರ
ತುಂಗಬಲ ಮಲ್ಲರುಗಳನು ಸಲೆ
ಸಂಘಟಿಸಿ ಜೀಮೂತವೀರಪ್ಪ
ಸಂಗದಲಿ ವೈರಾಟಪುರ ರಾ
ಜಾಂಗಣಕೆ ಭದ್ರಾಂಗ ಬಂದನು3
ಇಂತು ಮಲ್ಲರನೆಲ್ಲ ಸದೆದು ಬಲ
ವಂತರಿರಲು ನೃಪಗೊಲಿದು
ಸಂತಸವ ಬಡಿಸುತ್ತಲಿರಲ್ವಾ
ಕುಂತಿತನಯರು ಹರಿಯ ನಾಮವ
ಚಿಂತಿಸುತ ದಶಮಾಸ ಕಳೆದಾ
ನಂತರದ ವೃತ್ತಾಂತವೆಲ್ಲವ4
ಕಥೆಯಂತೆ ಹಿಂದೆ ರಾವಣನ ಕೆಟ್ಟ
ಗತಿಗನುಚರ ಕೀಚಕನ
ಸ್ಥಿತಿಯು ದ್ರುಪದಜೆಗಾದ ಮಾನ
ಚ್ಯುತಿಗೆ ಕಾರಣನಾದ ಜಡ ದು-
ರ್ಮತಿ ಖಳಾಧಮನೊಂದು ದಿನ ನೃಪ
ಸತಿಸಭೆಗೆ ಅತಿ ಹಿತದಿ ಬಂದನು5
ಪಾಪಿ ಕೀಚಕನಿಗಿಂತುಸುರಿ ದ್ರುಪದ
ಭೂಪಾಲಕನ ಕಿಶೋರಿ
ಶ್ರೀಪತಿಯ ನಾಮವನು ಸ್ಮರಿಸುತ-
ಲಾ ಪತಿವ್ರತೆ ತೊಲಗಲಂಗಜ
ತಾಪತಪ್ತಾಂತಃಕರಣ
ನಾ ಪರಿಯ ಮತಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದನು6
ಲಾಲಿಸಿ ಮಾಲಿನಿವಚನ ತೋಷ
ತಾಳಿದ ದುರ್ಗುಣಸದನ
ಕಾಲಪಾಶದಿ ಬಿಗಿವಡೆದು ಹೇ-
ರಾಳ ಮುದಕೀಲಾಲ ಸಲೆ ಕ-
ಲ್ಲೋಲಜಾಲದಿ ಮುಳುಗಿ ನರ್ತನ
ಶಾಲೆಗಾಗಿ ಕರಾಳ ಬಂದನು7
ಮಥಿಸಿ ಕೀಚಕನ ಮಂಟಪದಿ ದ್ರುಪದ
ಸುತೆಗೆ ತೋರಿಸಲತಿ ಮುದದಿ
ಸತಿಶಿರೋಮಣಿ ಕಂಡು ಮನದೊಳ-
ಗತುಳ ಹರುಷವನಾಂತು ಸರ್ವೋ
ನ್ನತಭುಜನ ಚುಂಬಿಸಿದಳು ಪತಿ
ವ್ರತೆಯರ ಶಿರೋರತುನೆ ಪಾವನೆ8
ಇತ್ತ ವಿರಾಟನಗರದ ಸರ್ವ
ವೃತ್ತಾಂತವೆಲ್ಲವ ತಿಳಿದ
ಧೂರ್ತ ದುರ್ಯೋಧನ ದುರಾಗ್ರಹ
ಚಿತ್ತಗ್ರಹಿಸಿದ ಕಾರ್ಯಕಾರಣ
ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವರು ನಿಜವೆಂ-
ದಾಪ್ತಜನರೊಳು ವಿಸ್ತರಿಸಿದನು9
ಕರ್ಣ ದ್ರೋಣ ಕೃಪಾ
ದ್ಯರು ಕೂಡಿ ಕುಜನಪ್ರವೀಣ
ಪೊರಟ ಪರಮೋತ್ಸಾಹ ಸಾಹಸ
ಭರತಿ ಕೌರವರಾಯ ಮತ್ಸ್ಯನ
ಪುರವರ ಸಮೀಪದಿ ಸುಶರ್ಮನ
ಕರೆದೊರೆದ ಭೂವರ ನಿರ್ಧರ10
ನುಡಿಯ ಕೇಳುತಲಿ ಸುಶರ್ಮ ನಿಜ
ಪಡೆಯ ನೆರಹಿ ವೈರಿವರ್ಮ
ದೃಢಕರಿಸಿ ದಿನಮಣಿಯು ಪಶ್ಚಿಮ-
ಕಡಲ ಸಾರುವ ಸಮಯ ಗೋವ್ಗಳ
ಪಿಡಿದು ಗೋಪರ ಕೆಡಹಿ ಬೊಬ್ಬಿ-
ಟ್ಟೊಡನೊಡನೆ ಪಡಿಬಲವನರಸಿದ11
ಹಾರಿಸಿದನು ರಥ ಪಾರ್ಥ ನರ
ನಾರಿವೇಷದ ಪುರುಷಾರ್ಥ
ತೋರಿಸುವೆನೆಂಬುತ್ಸಾಹದೊಳು
ಬ್ಬೇರಿ ಮನದೊಳು ಕೃಷ್ಣನಂಘ್ರಿಸ-
ರೋರುಹಕೆ ಮಣಿದುತ್ತರನ ಸಹ
ಸೇರಿ ನಗರದ್ವಾರ ದಾಟಿದ12
ಭೀತಿಯ ಬಿಡು ಬಾರೆಂದು ಪುರು
ಹೂತಸುತನು ಎಳತಂದು
ಘಾತಿಸುವೆ ರಿಪುಬಲವನೆಂದು ವ-
ರೂಥದಲಿ ಕುಳ್ಳಿರಿಸಿ ನೃಪತನು
ಜಾತಸಹ ಪಿತೃವನದ ಮಧ್ಯ ಶ-
ಮೀತರುವಿನೆಡೆಗೋತು ಬಂದರು13
ಇಂತು ತಿಳಿಸುತಲರ್ಜುನನು ಬಲ
ವಂತನು ಧನುಶರಗಳನು
ತಾಂ ತವಕದಿಂ ಧರಿಸಿ ವಿಜಯ ಮ-
ಹಾಂತ ವೀರಾವೇಶಭೂಷಣ
ವಾಂತು ಶಂಖನಿನಾದದಿಂ ರಿಪು
ತಿಂಥಿಣಿಯ ಭಯಭ್ರಾಂತಗೊಳಿಸಿದ 14
ಹೂಡಿ ಬಾಣವನುರ್ಜುನನು ಚೆಂ-
ಡಾಡಿದ ರಿಪುಬಲವನ್ನು
ಮೂಢ ದುರ್ಯೋಧನನ ಕಣೆಗಳ
ಜೋಡಣೆಗಳಿಂ ಬಿಗಿದು ತನ್ನೋಶ
ಮಾಡಿಕೊಂಡನು ಗೋಪಗೋವ್ಗಳ
ನಾಡಲೇನದ ಪ್ರೌಢತನವನು15

ಮುತ್ತು ರತ್ನದಕೋಲಮತ್ತಮಲ್ಲಿಗಿಕೋಲತತ್ವ ಸೂಸ್ಸಾಡುವಕೋಲಮಿತ್ರೆಯರು ಹರುಷದಿ ಎತ್ತಿ ಕೋಲ್ಹಾಕುವಅತ್ಯಂತ ಸೊಬಗಿನಕೋಲಪ.ನಳಿನಾಕ್ಷಿಯರ ಮನ ಕೊಳಲೂದಿ ರಾತ್ರಿಲೆಸೆಳಿದೆಲ್ಲ್ಯೊಕಪಟಭಾವದಲೆ ಕೃಷ್ಣಸೆಳಿದೆಲ್ಲ್ಯೊಕಪಟಭಾವದಲೆಎಳೆಯ ಮಕ್ಕÀಳುಗಂಡಉಳಿದ ಭಾಗ್ಯವ ಬಿಟ್ಟುಅಳೆದೆಲ್ಲೊಅವರಒಗೆತನವ1ಕಂಜಾಕ್ಷ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ರಂಜಿಸಿ ಕೊಳಲೂದಿಮಂಜುಳ ಸ್ವರಕೆ ಮೋಹಿಸುತ ಬಾಲೆಮಂಜುಳ ಸ್ವರಕೆ ಮೋಹಿಸುತಕುಂಜರಗಮನೆಯರು ಸಂಜಿಲೆ ಬಂದರುಅಂಜದೆ ಅತ್ತೆಮಾವರಿಗೆ 2ಭಾವಮೈದುನರನ್ನ ಕೇವಲ ತುಚ್ಛಿಸಿಧಾವಿಸಿ ಬಂದ ಬಾಲೆಯರ ಕೃಷ್ಣಧಾವಿಸಿ ಬಂದ ಬಾಲೆಯರಪಾವನ ಮಾಡದೆ ದೇವ ರಾತ್ರಿಯೊಳುಯಾವ ಪಾಶವ ಬಿಡಿಸಿದಯೊ 3ತಂದೆತಾಯಿ ಬಳಗ ಬಂಧು ಜನರ ಬಿಟ್ಟುಹೊಂದಲು ನಿನ್ನಂಘ್ರಿಗಾಗಿ ಕೃಷ್ಣಹೊಂದಲು ನಿನ್ನಂಘ್ರಿಗಾಗಿಬಂದ ಕಾರಣವ ಒಂದೂ ಮಾತಾಡದೆಕಂದಿಕುಂದಿಸಿದೆಲ್ಲಾ ಅವರ 4ಚಿತ್ತ ಚಂಚಲವಾಗಿ ಎತ್ತಿಗೆ ಮುರವಿಟ್ಟುಮತ್ತೊಂದು ಹೋರಿಯ ತರಿಸೆ ಬಾಲೆಮತ್ತೊಂದು ಹೋರಿಯ ತರಿಸೆಹತ್ತಿರಿದ್ದವರೆಲ್ಲ ಅತ್ಯಂತ ನಗುವರುಒಂದು ಅರ್ಥಿಯು ಮಾಡಿಸಿದೆಲ್ಲೊ 5ಮಂಗನ ಮರಿಯೆತ್ತಿ ಅಂಗಿಯ ತೊಡಿಸುತರಂಗನ ಬಳಿಗೆ ಬಾರೆಂದು ಕಂದರಂಗನ ಬಳಿಗೆ ಬಾರೆಂದುಅಕ್ಕ ತಂಗಿಯರು ಕಂಡು ಹಂಗಿಸಿ ನಗುವರುಶ್ರೀರಂಗ ಮಾಡಿದ ಕೌತುಕವ 6ಬೆಕ್ಕಿನ ಬಾಯೊಳಗೆ ಇಕ್ಕುತ ತುತ್ತನೆಚಿಕ್ಕ ಕಂದಯ್ಯ ಉಣ್ಣೆನುತ ಬಾಲೆಚಿಕ್ಕಕಂದ ಉಣ್ಣೆನುತ ನಕ್ಕರುಗೆಳತಿಯರು ಚಕ್ಕನೆ ಜರಿದರುಚಕ್ಕಂದವೇನು ಮಾಡಿದೆಯೊ 7ಪಟ್ಟಿ ಮಂಚದ ಮೇಲೆ ಬಿಟ್ಟು ಕಂದನ ಬಾಲೆತೊಟ್ಟಿಲ ತೂಗಲು ಭರದಿ ಬಾಲೆತೊಟ್ಟಿಲ ತೂಗಲು ಭರದಿಬಟ್ಟಿ ಬಂದವರು ಅಷ್ಟೂರು ನಗುವಂತೆಎಷ್ಟು ಸೋಜಿಗವ ಮಾಡಿದೆಯೊ 8ಉಟ್ಟ ಪೀತಾಂಬರ ಬಿಟ್ಟು ಹಾಕಿಸಿ ಮ್ಯಾಲೆಕೃಷ್ಣನ ಕೊಳಲು ಲಾಲಿಸುತ ಬಾಲೆಕೃಷ್ಣನ ಕೊಳಲು ಲಾಲಿಸುತ ಧಿಟ್ಟನಕೊಳಲೊಳು ಧಿಟ್ಟೆ ಲಾಲಿಸಿದಳುಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಮಾಡಿದ ಕೌತುಕವ 9ಕಾಲಿನ ಗೆಜ್ಜೆಯು ಮ್ಯಾಲೆ ಕೊರಳಿಗೆಕಟ್ಟಿಮೇಲಾದ ಸರ ಕಾಲಿಗ್ಹಾಕಿ ಬಾಲೆಮೇಲಾದ ಸರ ಕಾಲಿಗ್ಹಾಕಿಶಾಲೆ ಹಂಬಲ ಬಿಟ್ಟು ಲೋಲಾಕ್ಷಿ ನಡೆದಳುಕೋಲಾಹಲವ ಮಾಡಿಸಿದಿಯೊ 10ಹಣೆಗೆ ಕುಂಕುಮ ಗಲ್ಲಕ್ಕೆ ಕಾಡಿಗೆಚಲ್ವ ಫಣಿಗೆ ಅರಿಷಿಣವು ಬಾಲೆಚಲ್ವ ಫಣಿಗೆ ಅರಿಷಿಣವುನಲ್ಲೆಯರೆಲ್ಲರು ತಮ್ಮ ವಲ್ಲಭರನ ಬಿಟ್ಟುಅಲ್ಲೆ ರಾತ್ರಿಲೆ ಒರಗಿದರು 11ಕಜ್ಜಲ ನೇತ್ರಿಯರ ಲಜ್ಜವಗೈಸಿದೆಸಜ್ಜಾಗಿ ಕೊಳಲೂದಿದೊಮ್ಮೆಸಜ್ಜಾಗಿ ಕೊಳಲೂದಿಗುಜ್ಜಿರಮಾದೇವಿಹೆಜ್ಜೆ ಹೆಜ್ಜೆಗೆ ಹಂಗಿಸುವಳುಅರ್ಜುನ ಆಡಿದ ನಗುತ ರಾಮೇಶ ಇದಕೆ ಮೆಚ್ಚಿದ12